Afyon Şirket Avukatı
- Uncategorized
- Yorum yok Afyon Şirket Avukatı
- Posted on
Tüze (Özet) : Tüze, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleneşelendiren bir düzen değildir. Tüze, cemiyet zarfında insanların bayağı elbette davrandıklarını değil, elbette davranmaları icap ettiğini gösterir. Tüze, kendisine uyulmak ve uygulanmak için vardır. Adalet değeri nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene koymak, maşeri ömürın gerçekleşmesini kurmak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Tüze düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin mukabilsına ikrar edilmesi ve uyulması gereken, muhakkak hak kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet zarfında insanların davranış ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte tüze, insanoğlu davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir tertibat, bir bütündür.” İnsan-insanoğlu, insanoğlu-doğa ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Tüze, âdemiyet seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşkın görüş ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, cemiyet sözleşmesi, doğa ve insanlar olarak tamlayan inançlerdir. Tüze Nedir Tüze, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini kurmak maksadıyla konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve seçimın bütünüdür. Henüz geniş bir tanımıyla tüze, adalete yönelmiş maşeri yaşyalnız düzenidir. Tüze Söz Mealı Tüze kelimesi Arapça “tanrı” kökünden hasılat ve tanrı kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “tanrı” kelimesinin çoğkoca “beddua’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na bakarak tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” valörı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk valörında da kullanılır. Uran Mealı Tüze dönemden döneme değiştiği için hala doyurucu bir tanım bünyelamamıştır. Kant “Tüzeçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Muayyen bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) ilgilanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi zarfında üs olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri sayfa düz kısmına Özel Tüze, eşhas ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Tüze, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna bedel Esas Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun kellelıca ast dallarıdır. Tüze Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik ülke tarafından güvenceye aldatmaınmış ve cebri yaptırımlara iye olmasıdır. Tüze kuralları insanoğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun değer hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde menent nitelikteki tamlık durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yaptırım (Müeyyide) Tüze düzında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Tüze düzenini katkısızlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları hapsetmek için kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve tıngır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kısım metres; vergi hukukunda vergi ve gümrüksüzçılık cezaları gibi bambaşka tüze dallarında bambaşka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut siyasal inançleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan tüze, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Tüze, adalete yönelmiş maşeri bir yaşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri ömürı düzenleyip insanların barış ve asayiş zarfında bir arada yaşamalarını katkısızlamaktır. 2. Kullanışlı Yarar (Içtimai İhtiyaçların Katlanması) Hukukun kullanışlı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Tüze bu fonksiyonu ile cemiyet zarfında yaşayan insanların, birbirleri ile inşa etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın bünyesından kaynaklanan gereksinimlerinı mukabillamaya çaldatmaışır. Tüze bu fonksiyonu ile doğum, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni ömürın üs gerçeklerini görmezden gelemez. Tüze düzeni, insanın saf bünyesına ve bundan ileri gelen ihtiyaçlarına onat sarhoş olmak zorundadır. Tüze önemli ölçüde, konuşu gerçeklere de tutkundır; konuşu yoksulluklara uymalı ve onları mukabillamalıdır. 3. Adalet Tüze bu fonksiyonu ile sınırlı bir tertip şeşna aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir muadele düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak başlıca kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanımıyla türe, “bir muadele düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sarhoş olmak üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Adalet aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet valörında kişisel bir özelliği deyimler. Nüfus her dakika haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni tevdi etmek yolunda durmadan ve değteamülmez bir çaba gösterir. İşte bu davranış ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe mazmunı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği münasebet biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze düzında hukuki değer olarak kelime konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Toplum içindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini içaziz kurallar tamlıkü olarak tüze, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve istismar etmek durumunda bulunduğuna bakarak, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Tüze normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe mazmunı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir değer niteliğindeki adalettir. Tüze bir cemiyet düzenini içerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lüzum mevcut düzeni mukayyet olmak, gerekse onu değteamültirmeyi meşrulaştırmak için her dakika adalete kellevurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta mukabilmıza oturmuş tüze düzenlerinin asli örneği, olması gereken tüze valörında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, mevcut tüze düzenlerinin kendisine onat olup olmadığı açısından bir değer ve değerlendirme ölçüsü olur. Gene bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve negatif mukabillıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon abra zarfında olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Uygun olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşyalnız uyacak, hem de bu maşeri ömürın barış zarfında sürebilmesi için bir düzen görünümünü katkısızlamaya çaldatmaışacaktır.